De tuin in met kinderen: zintuigen aan!

De zomers worden warmer en de tegels op je balkon voelen soms aan alsof je er een pannenkoek op kunt bakken. Planten worden slap en jij probeert je buitenplek te mijden omdat het er té heet is. Gelukkig zijn er simpele, duurzame ideeën om de temperatuur op je balkon te drukken en daarmee ook je huis iets koeler te houden. Met deze 5 tips creëer je een levendige mini‑oase van je balkon, die de zomer gerust doorstaat. Laat maar komen die zon!

1. Horen: luister naar de symfonie aan geluiden

Buiten hoor je allerlei geluiden, zeker in de stad. Van een blaffende hond en kwetterende vogels tot spelende kinderen en startende auto’s. Maar wat hoor je in de tuin aan zachte, subtiele geluiden? Ga op je rug in het gras liggen en spits je oren: hoe klinken zoemende bijen nu eigenlijk precíes? En hoe klinkt de wind? Kun je verschillende soorten tuinvogels onderscheiden door hun zang? In dit filmpje van Oerrr hoor het gezang van de bekendste tuinvogels in Nederland.

2. Zien: bekijk de kleurenpracht

Blauwgroene torretjes, citroengele vlinders en knalroze bloemen. De tuin in de zomer is een waar kleurenwalhalla. Geef je kind een vergrootglas en ontdek. Hoe zien bloemen, planten, vlinders, kevertjes en andere insecten er van heel dichtbij uit? Hoeveel blaadjes heeft de paardenbloem die in het looppaadje omhoog piept? En zoom eens in op de pluisjes van een uitgebloeide paardenbloem (wegblazen mag, nee, móet!). Is het geen kunstwerkje? Teken de mooiste tuinvondsten na en hang de tekeningen in een lijstje aan de muur.

Een moeder en haar jonge zoon verkennen samen voedseltuin Overvecht. De moeder bukt zich om iets in het groen te onderzoeken, terwijl de jongen nieuwsgierig meekijkt. Ze bevinden zich op een smal, met houtschors bedekt pad, omringd door weelderige groene planten en wilde bloemen. Op de achtergrond is een hoge, metalen glijbaan zichtbaar, wat een speelse sfeer toevoegt aan de natuurlijke omgeving. Het tafereel straalt een gevoel van ontdekking en verbondenheid met de natuur uit.

Een kleine vosvlinder rust op een grote paarse bloem van een sierui (Allium), waarbij de delicate bloemblaadjes en opvallende kleuren van de vlinder goed zichtbaar zijn.

Close-up van feloranje bloemen tegen een heldere blauwe hemel. De bloemen staan trots op lange stelen, omringd door groene bladeren en enkele rode bloemknoppen die nog moeten uitkomen. De kleuren van de bloemen contrasteren mooi met de lucht, wat een levendig en zomers gevoel geeft.

Een close-up van een kleurrijke bloem met witte bloemblaadjes en een opvallend geel en rood patroon in het midden, in pluktuin Glitter Gladiool bij Steck Utrecht. De bloem staat op een dunne steel, omgeven door fijn gevederde groene bladeren. Andere bloemen en knoppen zijn zichtbaar op de achtergrond, maar de focus ligt op deze enkele bloem die zich opent naar de lucht.

Close-up van bloeiende Struikveronica (Hebe) met paarse bloemen, verkrijgbaar op de tuinplantenafdeling van Steck Utrecht.

3. Ruiken: ervaar de geuren

De geur van pas gemaaid gras? Grote kans dat je die zo in gedachten oproept. Uit onderzoeken komt naar voren dat gemaaid gras een favoriete geur is van veel mensen. Maar hoe ruikt het andere groen in je tuin? Ga met je kind op aromaonderzoek. Heeft óngemaaid gras een geur? Hoe ruiken de verschillende kruiden en bloemen? Ontdek of het een verschil maakt als je met je ogen dicht ruikt. Liefhebber van raadspelletjes? Laat elkaar kruiden, bloemen en fruitsoorten met gesloten ogen ruiken en raad wat de ander je voorschotelt. Maak elk een geuren top 5.

uitgebreide moestuin op een balkon, verdeeld over verschillende potten en bakken met daarin planten waaraan allerlei groenten groeien

4. Proeven: proef de smaken

Bij het proeven een kleine waarschuwing. Let goed op dat je alleen eetbare planten proeft. De proefexperimenten zijn mogelijk minder geschikt voor jonge kinderen: je wilt voorkomen dat ze op eigen houtje giftige besjes proeven. Leer jonge kinderen dat sommige planten giftig zijn. Heb je kruiden of eetbare planten in de tuin(kas) staan? Of ben je in het bezit van een moestuin tjokvol smaakmakers? Proef de smaken alsof je een chef bent. Een dropplant (Agastache foeniculum) is misschien wel bij ieder kind een succes: het smaakt naar anijs en het ruikt naar drop. En proef eens een eetbaar viooltje, dat kleurige bloemetje dat je soms in een restaurant of bar als garnering krijgt. Smaakt het kruidig, pittig, radijsachtig of nog anders? Ben je in voor een spannender smaakonderzoek? Pluk een takje koriander en ontdek: ben je ‘team-zeep’ of ‘team-smaakvol’? Wil je het nog avontuurlijker maken, proef dan met een blinddoek voor.

5. Voelen: ervaar de texturen

Prikkelig, zacht, ribbelig, glad... Een greep uit de texturen die je in de meeste tuinen vindt. Onderzoek hoe zacht mos is, hoe een boombast aanvoelt en hoe glad een kiezelsteentje is. Hoe voelt het als je met blote voeten over grassprieten of kiezelpaadjes loopt?. En kun je de nerven op een blad voelen? Ga op zoek naar een veertje, strijk er eens met je vinger over. Hoe voelt het? Je tastzin aanspreken gebeurt bijna als vanzelf bij tuinklusjes. Laat de tuinhandschoenen in de kast en zet met blote handen plantjes in de border. Graaf een gat en zet een plantje in de grond. Hoe voelt dat?

Met kinderen de tuin ontdekken is leuk én leerzaam. Je beleeft ook zelf de natuur met andere ogen (en met je andere zintuigen). Heb je je eigen tuin al helemaal ontdekt? Bezoek een ontdektuin in Nederland, bijvoorbeeld de Botanische Tuinen van de Universiteit van Utrecht. Andere tips en programma’s voor kinderen in de natuur? Check de websites van OERRR , IVN en Utrechts Landschap.